
Zdarza się, że zegarek mechaniczny ulega namagnesowaniu. Dzieje się tak, gdy narazimy go na działanie pola magnetycznego, co zaburzy jego funkcjonowanie. Najbardziej narażone na niekorzystny wpływ działania pola są stalowe elementy, które namagnesowane są zgubne dla prawidłowego funkcjonowania zegarka. Zwłaszcza istotne są te z nich, które bezpośrednio lub pośrednio wpływają na precyzję działania mechanizmu. Co zrobić, gdy zegarek się namagnesuje?
Przede wszystkim namagnesowany zegarek nie działa w ogóle lub chodzi bardzo niedokładnie. Jest jednak sposób, mimo iż domowy, to stosowany również przez zegarmistrzów, by rozpoznać, że zegarek jest namagnesowany. Stosuje się do tego zabiegu zwykły kompas. Gdy do stabilnie leżącej busoli zbliżymy namagnesowany zegarek, jego igła wyraźnie się odchyli.
By pozbyć się problemu namagnesowanego zegarka, na szczęście nie trzeba nawet wyjmować mechanizmu z koperty. Jest to czynność łatwa, niemniej do jej przeprowadzenia konieczna jest wizyta w punkcie zegarmistrzowskim. Jeżeli macie problem z namagnesowanym zegarkiem, zapraszamy do znakomitego specjalisty i zegarmistrza Artura Wójcickiego, który rozwiąże ten problem. Obecnie w zegarkach zazwyczaj stosuje się sprężyny włosowe zwykle wykonywane z Nivaroxu — stopu metali, który reaguje na pole magnetyczne. Magnes przyciąga taką sprężynę, ale metal nie namagnesowuje się trwale. Po zaniku działania magnesu włos pracuje bez zakłóceń.
Odpowiednio mocne pole magnetyczne oddziałujące na zegarek mechaniczny może spowodować trwałe namagnesowanie zarówno sprężyny, jak i kotwicy, koła wychwytowego czy stalowych elementów kół przekładni chodu. Te namagnesowane elementy przyciągają sprężynę włosową, zakłócając jej prawidłową pracę. Dodatkowo samo namagnesowanie koła wychwytowego i kotwicy może prowadzić do niepoprawnego działania wychwytu zegarka. Każdy z tych wpływów może przekładać się na spieszenie się zegarka, spóźnianie lub całkowite zatrzymanie mechanizmu.
Istotną datę, jeśli chodzi o wpływ pola magnetycznego na działanie zegarków, stanowi rok 1896, kiedy to do wykonania sprężyny włosowej balansu wykorzystano stop metali o nazwie Invar. Powstał na bazie niklu, a w 1920 roku wzbogacono go i ulepszono, co przyczyniło się do powstania stopu o nazwie Elinvar. Dzięki zastosowaniu tego specjalnego stopu możliwe stało się wykonanie koła balansowego z mosiądzu. Takie rozwiązanie wykluczyło używanie w tych elementach wrażliwej na działanie pola magnetycznego stali, a jednocześnie rozwiązano też problem wpływu zmiany temperatury na dokładność działania zegarka.
Obecnie najczęstszymi przyczynami namagnesowania zegarka jest oddziaływanie kuchenek indukcyjnych, kolumn głośnikowych i magnesów neodymowych. Do namagnesowania może dojść również podczas lotu samolotem, gdy transportowany w bagażu zegarek znajdzie się w obszarze magnetycznego wpływu silników samolotu. Przełomem w kwestii produkcji antymagnetycznych zegarków będzie upowszechnienie się stosowania sprężyny włosowej, koło wychwytowego i kotwicy, wykonanych z krzemu. Materiał ten w układzie okresowym pierwiastków jest sklasyfikowany jako półmetal i nie reaguje na pole magnetyczne. Wśród zegarków z krzemowym włosem balansu znaleźć można m.in. Tissot Ballade Powermatic 80 COSC Gent. Z kolei Certina DS-2 Powermatic 80 posiada sprężyną włosową Nivachron™, również odporną na działanie pola magnetycznego.