Datownik to jedna z podstawowych i najpopularniejszych funkcji zegarków, które pozwalają na szybkie sprawdzenie daty bez konieczności instynktownego sięgania po telefon czy patrzenia na kalendarz. Czym tak naprawdę jest datownik? Jak działa? Jakie są rodzaje datowników w zegarkach? Koniecznie przeczytaj ten mini poradnik!
Datownik to druga najczęściej używana funkcja w zegarku zaraz po godzinie i wskazaniu czasu. Wystarczy jedno szybkie spojrzenie na tarczę, a już wiemy, jaki jest dzień miesiąca, a niekiedy również dzień tygodnia. Jego nieskomplikowana budowa sprawia, że jest najczęściej spotykaną komplikacją zegarkową, dostępną w ofercie wszystkich marek zegarmistrzowskich.
Pierwszy zegarek z tego typu komplikacją pojawił się na początku XX wieku, a w latach 50. przypadł na nie największy rozwój. Na początku zegarki wskazywały wyłącznie godziny. Wraz z ewolucją branży zegarmistrzowskiej zaczęły się pojawiać modele oferujące funkcje datowników przybierające najrozmaitsze formy, zaczynając od różnej wielkości wyciętych okienek w tarczy, poprzez podwójne dyski, aż po analogowe wskazania będące częścią rozbudowanego wielofunkcyjnego kalendarza.
Działanie datownika zależy od rodzaju zastosowanego mechanizmu. Podstawą jego funkcjonowania musi być przede wszystkim to, żeby w żaden sposób nie wpływał negatywnie na parametry chodu zegarka. Z tego względu też jego budowa nie może być skomplikowana, oczywiście zależy to od stopnia komplikacji. Praca datownika opiera się na energii pozyskiwanej z baterii mechanizmu kwarcowego lub sprężyny naciągu bazowego – w przypadku mechanizmu mechanicznego. Jednak cel jest zawsze ten sam – ta dodatkowa funkcja nie może opóźniać zegarka.
Ile marek zegarmistrzowskich tyle pomysłów na wizualizację i przedstawienie datownika. Jakby ta funkcja nie wyglądała, to nadal pozostaje jedną z praktyczniejszych komplikacji mechanizmów stosowanych przez producentów. Jakie rodzaje zegarków z datownikiem można spotkać?
Pierwszym podstawowym rodzajem datownika w zegarku jest tzw. funkcja Date wskazująca wyłącznie dzień miesiąca. Z pewnością nie raz spotkałeś się z nią w wielu modelach od różnych producentów. Marki chętnie ją stosują właśnie ze względu na efektywność działania, nieskomplikowaną budowę i łatwość montażu. Nie zakłóca też chodu zegarka, a potrzebną energię pozyskuje z pracy mechanizmu bazowego. To sprawia, że Date jest jednym z najpopularniejszych i najprostszych rodzajów datownika. Ta klasyczna komplikacja to tak naprawdę wyskalowany od 1 do 31 obrotowy dysk z zapadkami i dźwigniami, umieszczony tuż pod cyferblatem. Do tego dochodzi również specjalne wycięcie w tarczy (tzw. okno datownika, które najczęściej znajduje się na 3 albo 6 godzinie lub rzadziej też na innej pozycji) pozwalające odczytać wyświetlaną liczbę, czyli aktualny dzień miesiąca. Może występować również w komplikacji Day Date, czyli z dodatkowym wskazaniem nazw dni tygodnia.
Często jednak zdarza się tak, że cyferki w okienku są zbyt małe i mogą sprawiać problem w odczytaniu. Producenci wychodzą naprzeciw potrzebom użytkowników i stosują różne rozwiązania mające poprawić czytelność. Jednym z nich jest datownik z soczewką powiększającą umieszczoną na szkle. Znany również pod nazwą „oko cyklopa” (Cyclop lens), po raz pierwszy zastosowano ten rodzaj funkcji Date z lupą w 1853 r., a jego prekursorem był zegarek Rolex Datejust. Tak zapoczątkowany trend znalazł swoich wielbicieli na całym świecie. Z powodzeniem jest wykorzystywany również i teraz przez wiele marek zegarmistrzowskich.
Kolejnym sposobem, po jaki marki sięgają w celu poprawienia czytelności daty, jest korzystanie z funkcji Big Date, którą w 1994 roku wprowadziła na rynek zegarkowy firma A. Lange & Sohne, rozpoczynając tym samym nową erę wielkich datowników. Wracając do samej komplikacji Big Date, możesz z pewnością kojarzyć też inne nazwy stosowane naprzemiennie jak m.in.: Wielki Datownik, duża data, datownik panoramiczny, czy też Grande Date. To jedna z najbardziej rozbudowanych form klasycznego datownika. Jego mechanizm działania jest bardzo prosty, jednak różni się on nieco od podstawowej komplikacji daty. W tej wersji, zamiast jednego dysku ze wskazaniami od 1 do 31, znajdują się dwa nałożone na siebie odrębne dyski z naniesionymi i powiększonymi cyframi – osobne dla dziesiątek (od 0 do 3) i jedności (od 0 do 9). Taki datownik składa się również z dwóch pojedynczych obramowanych okienek w tarczy. Dzięki temu wycięcia i cyfry są znacznie większe niż w tradycyjnej komplikacji, a co za tym idzie, wskazanie dnia miesiąca jest lepiej widoczne również pod innymi kątami patrzenia na tarczę.
Kolejną omawianą grupą datowników jest komplikacja Pointer Date, czyli tzw. data wskaźnikowa. To analogowy datownik, który zamiast wyciętych okienek w tarczy, obsługiwany jest przy pomocy wskazówki. W zależności od sposobu działania i stopnia komplikacji wykorzystanego mechanizmu w ofertach marek zegarmistrzowskich spotkać można różne formy prezentacji tej funkcji. Najczęściej w kalendarzach wskazówkowych datę określa się za pomocą naniesionej dodatkowej skali z kolejnymi dniami miesiąca umieszczonymi na zewnętrznej części tarczy oraz dodatkowej centralnej wskazówki zakończonej grotem lub półksiężycem. Funkcję Pointer Date znaleźć można np. w zegarkach Epos. Jest też znakiem rozpoznawczym ekskluzywnej marki Oris, która stosuje ją w swoich zegarkach nieprzerwanie od ponad 70 lat.
Drugim rodzajem Pointer Date, jakim można znaleźć w modelach Frederique Constant, jest data wskaźnikowa w formie dodatkowej sub-tarczy widocznej na cyferblacie. To rozwiązanie stosowane jest w przypadku, gdy datownik, jako jeden z kilku elementów, wchodzi w skład: rozbudowanego kalendarza np. zawierającego komplikację faz księżyca, Perpetual Calendar lub Triple Calendar z nazwą dnia tygodnia lub miesiąca. Również w tym przypadku datę odczytuje się przy użyciu wskazówki, jednak już nie centralnej, ale małej montowanej w centralnym punkcie wspomnianej sub-tarczy.
W niniejszym zestawieniu nie mogło zabraknąć oczywiście jednego z najbardziej spektakularnych i o najwyższym poziomie komplikacji datownika. Mowa o Retrograde Date, czyli formie wskazówkowego datownika wykorzystującego moduł powracającej (skaczącej) daty. W dosłownym znaczeniu „retrograde” oznacza wsteczną, powracającą wskazówkę. Cofające wskazówki mogą być montowane w dowolnej części tarczy, jednak najczęściej jest to wycinek okręgu (przeważnie w zakresie od 270 do 90 stopni). Skacząca wskazówka po dojściu do końca skali po upływie określonego przedziału czasu, powraca do punktu wyjścia. W przypadku komplikacji z datą skacze ona tylko raz na miesiąc, aby powrócić do pozycji początkowej i zacząć odmierzanie dni od nowa.
Retrograde Date to funkcja wymagająca wysokiego kunsztu zegarmistrzowskiego oraz specjalistycznej wiedzy, a jedną z firm, które sięgają po to rozwiązanie, jest japońska marka Seiko. Jednak nie tylko dzień miesiąca może być przedstawiony w postaci takiego wskaźnika. Dotyczy to także wskazań minut, sekund, dnia tygodnia itp. Jest to nie byle jakie wyzwanie, które podejmują znamienite manufaktury, aby nie tylko podnieść prestiż marki, ale również uatrakcyjnić i nadać indywidualny charakter swoim kolekcjom.
Jesteś osobą, która uwielbia różnorodność względem wyglądu i stosowanych funkcji w zegarkach? Preferujesz tradycyjne rozwiązania klasycznych datowników, a może stawiasz na wyróżniające się zegarki ze spektakularną funkcją Retrograde Date? Postaw na zegarek z datownikiem. Sprawdź bogatą ofertę zegarków z datownikiem od marek zegarmistrzowskich. Nie czekaj i już teraz postaw na swojego faworyta!